Wady wzroku u dzieci

Maluch w uroczych okularach to coraz częstszy widok. Lepsza diagnostyka pozwala na korygowanie wad wzroku już u niemowląt. Ale czym właściwie jest wada wzroku? Wada wzroku przez specjalistów nazywana wadą refrakcji określa niedomogi układu optycznego oka. Często wadę wzroku utożsamiamy z ostrością widzenia. Jednak to dwa zupełnie odmienne zagadnienia. Co zatem oznacza, że dziecko ma wadę refrakcji? Ma krótkowzroczność? Jest nadwzroczne?

Wada refrakcji jest konsekwencją tego, że układ optyczny oka nie skupia wiązki promieni na siatkówce. Można powiedzieć w uproszczeniu, że oko nie tworzy ostrego obrazu na ekranie jakim jest siatkówka.

Oko miarowe. Oko niemiarowe

Układ optyczny oka składa się z rogówki, przedniej komory, soczewki i ciała szklistego. Każda z nich ma inną moc. Na przykład moc optyczna soczewki to 19,00 dioptrii, a moc optyczna rogówki to aż 43,00 dioptrie.

W oku miarowym układ ten ogniskuje promienie świetlne na siatkówce oka. Zatem obraz, który tworzy takie oko jest ostry. Możemy nazwać je okiem zdrowym.

Oko niemiarowe to oko, które ma wadę w postaci krótkowzroczności, nadwzroczności, astygmatyzmu.

  • W krótkowzroczności obraz tworzony jest przez układ optyczny oka przed siatkówką.
  • W nadwzroczności obraz tworzony jest za siatkówką.
  • Astygmatyzm jest wadą powierzchni rogówki i jej mocy. Obraz może tworzyć się częściowo przed, bądź za siatkówką, albo całkowicie za lub przed nią.

Niemiarowość fizjologiczna

Małe dzieci mają nadwzroczność fizjologiczną, której moc w 2 roku życia wynosi +2,00 do +3,00 dioptrie. Jest więc w pełni normalnym, że przy pierwszym badaniu okulistycznym maluszka usłyszymy, że jest nadwzroczne. Wada ta stopniowo maleje i zanika około 7.-10. roku życia.

Wada wzroku i ostrość widzenia

Droga wzrokowa rozwija się do 6.-8. roku życia. Nieprawidłowe wrażenia wzrokowe, czyli zamazany obraz tworzony przez oczy może powodować nieodwracalne zmiany funkcjonale. Jakie dokładnie? Przede wszystkim obniżoną ostrość widzenia. Dziecko osiągnie taką ostrość widzenia w jakiej uczyło się widzieć świat. Zatem nie rozwinie pełnej ostrości przy nieskorygowanej wadzie wzroku.

Pamiętajcie o tym, że obniżona ostrość sugeruje istnienie wad wzroku jednak pełna ostrość jej nie wyklucza! Dlaczego? Bo małe dzieci mają dużą zdolność akomodacji i to czego brakuje im przy krótkowzroczności, czy nadwzroczności nadrabiają pracą mięśnia rzęskowego. Mięsień rzęskowy napinając się zmienia kształt soczewki, zmieniając jej moc optyczną. Oko dziecka zmienia moc optyczną, kompensuje wadę. Dlatego miarodajne badanie to badanie przy porażonej kroplami akomodacji, gdy oko dziecka nie ma możliwości „oszukiwania”.

Krótkowidz widzi z bliska. Dalekowidz z daleka

Takie przeświadczenie znane jest powszechnie. Jest to nieprawda. Krótkowidzące dziecko widzi ostro z bliska, dalekowidzące dziecko nie widzi ostro w żadnej odległości. Dlatego szczególnie niebezpieczna dla rozwoju wzroku dziecka jest nieskorygowana nadwzroczność.

Różnowzroczność jest złożonym przypadkiem i istotnie zaburza rozwój widzenia u dziecka. Gdy wada występuje w jednym oku, albo gdy wada ma różne wartości w obydwu oczach, mózg dziecka korzysta z umiejętności wybierania tylko tego oka którym widzi lepiej. Ta umiejętność powoduje niedowidzenie oka, z którego mózg „zrezygnował”. Nazywa się to tłumieniem i powoduje niedowidzenie potocznie nazywanym leniwym okiem. Ta pieszczotliwa nazwa zmniejsza naszą czujność. Tymczasem niedowidzenie istotnie wpływa na funkcjonowanie i rozwój. Poprawę można uzyskać tym szybciej, im młodsze jest leczone dziecko i im stopień niedowidzenia jest mniejszy. Kluczowa jest zatem wczesna diagnoza i konsekwencja w rehabilitacji.

Krótkowzroczność jest równie często występującą wadą, chociaż pojawia się zwykle dopiero w wieku szkolnym.

Jak rozpoznać wadę wzroku

Objawami wady refrakcji u małego dziecka mogą być mrużenie i pocieranie oczu, podchodzenie do obserwowanych obiektów, pochylanie się nad książką czy częste upadki. U dzieci starszych wada może objawiać się zgłaszaniem zamazywania obrazu, rozdrażnieniem, bólami oczu i głowy. Poważnym objawem jest wystąpienie zeza.

W moim odczuciu każdy maluszek powinien trafić na kontrolną wizytę okulistyczną w pierwszych 3 miesiącach życia, zwłaszcza jeśli wywiad rodzinny podpowiada, że może on odziedziczyć predyspozycję do wad wzroku po rodzicach. Kluczowa jest świadomość, że w każdym przypadku podejrzenia wady wzroku należy wykonać badanie okulistyczne.

Źródło:
“Korekcja wad wzroku u dzieci – soczewki miękkie, a soczewki okularowe”, Magdalena Korwin, Anna Ambroziak

Dorota Maciaszek

Dorota Maciaszek

Założycielka Wydawnictwa Oculino. Mama i rehabilitantka dziecka z jednooczną dysfunkcją wzroku, pasjonatka optometrii pediatrycznej i terapii widzenia. Biolożka, optometrysta, terapeuta widzenia.

Więcej postów - Facebook - Google Plus